Dấu ấn kiến trúc nghệ thuật Đình Vị Hạ giữa lòng Hà Nam

Giữa dòng chảy không ngừng của thời gian, đình Vị Hạ vẫn vững vàng đứng đó – như một nhân chứng sống động của lịch sử, thấm đẫm dấu ấn văn hóa, tâm linh và nghệ thuật kiến trúc truyền thống. Nằm yên bình tại thôn Vị Hạ, xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam, ngôi đình cổ mang vẻ đẹp trầm mặc, phảng phất nét cổ kính đặc trưng của nghệ thuật điêu khắc thời Hậu Lê. Du khách khi ghé thăm đình Vị Hạ sẽ có dịp chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc uy nghi, mang đậm dấu ấn lịch sử, tìm hiểu về đời sống tín ngưỡng và truyền thống lâu đời của cư dân vùng châu thổ sông Hồng.
 
Vị trí và lịch sử hình thành
 
Đình Vị Hạ nằm ngay gần Quốc lộ 21, trên tuyến đường kết nối Hà Nam với Nam Định và Thái Bình. Vị trí thuận lợi này khiến ngôi đình trở thành điểm dừng chân lý tưởng cho du khách trong hành trình khám phá các di tích văn hóa tâm linh của vùng. Không xa đình Vị Hạ, từ đường Nguyễn Khuyến cũng là một địa danh nổi bật, góp phần tạo nên quần thể di tích đặc sắc tại Trung Lương.
 

 
Theo các tài liệu lịch sử, đình Vị Hạ được xây dựng từ thời Hậu Lê – giai đoạn phát triển rực rỡ của nghệ thuật kiến trúc đình làng Việt Nam. Trải qua bao thế kỷ, ngôi đình vẫn vững vàng trước sự khắc nghiệt của thời gian, giữ nguyên vẻ đẹp cổ kính, linh thiêng, trở thành niềm tự hào của người dân địa phương.
 
Kiến trúc đặc sắc – Hòa quyện tinh hoa nghệ thuật
 
Bước chân qua cổng đình, du khách ngay lập tức bị cuốn hút bởi tổng thể kiến trúc theo kiểu chữ Đinh (丁) truyền thống. Ngôi đình gồm hai tòa chính: Tiền đường với năm gian rộng rãi và Chính tẩm với ba gian uy nghiêm. Kết cấu này không chỉ đảm bảo sự cân đối, hài hòa mà còn thể hiện sự vững chãi của một công trình mang giá trị tâm linh sâu sắc.
 

 
Mái đình cong vút, lợp ngói mũi hài cổ kính, tạo nên dáng vẻ trầm mặc, uy nghi. Hệ thống cột kèo, bức hoành phi, câu đối trong đình được chạm khắc tinh xảo, sơn son thếp vàng, mang đậm dấu ấn nghệ thuật thời Hậu Lê. Những đường nét mềm mại, uốn lượn trên gỗ lim tạo thành bức tranh sinh động về rồng, phượng, hoa lá, phản ánh trình độ điêu khắc bậc thầy của nghệ nhân xưa.
 
Nổi bật giữa sân đình là tấm bia đá cổ “Vị Thị Kiều Bi” (Bia cầu chợ Vị) – một tác phẩm điêu khắc độc đáo, minh chứng cho sự gắn kết giữa đình làng và đời sống sinh hoạt của cộng đồng. Bia có dạng tứ giác, cao 0,95m, cạnh 0,41m, được chạm khắc cầu kỳ với hình tứ linh (long – ly – quy – phượng) trên nền họa tiết triện gấm, hoa lá. Phần chóp bia mô phỏng Long Đình, tạo nên vẻ bề thế, trang nghiêm. Những đường nét tinh xảo trên bia không chỉ thể hiện tay nghề điêu luyện mà còn chứa đựng giá trị phong thủy, tượng trưng cho sự hưng thịnh của làng xã.
 
Nơi tôn vinh những vị anh hùng dân tộc
 
 
Không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo, đình Vị Hạ còn là nơi thờ tự các vị thần linh và danh tướng có công lớn với đất nước. Trong đó, bốn vị Thành hoàng được nhân dân suy tôn gồm:
  • Lãng Vương Cư Sĩ – một vị thần linh thiêng, bảo hộ cuộc sống bình yên cho dân làng.
  • Thiên Cương Định Cát Tôn Thần – biểu tượng của sự che chở, hộ mệnh cho dân tộc.
  • Đông Hải Đại Vương Nguyễn Phục – danh tướng thời Lê Sơ, người có công lớn trong công cuộc mở rộng bờ cõi và bảo vệ đất nước.
  • Chu Đương Đại Vương – vị tướng tài ba, góp phần giữ gìn sự bình yên của quê hương.
Mỗi năm, vào các dịp lễ hội truyền thống, đình Vị Hạ trở thành nơi tổ chức những nghi thức tế lễ long trọng, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương. Không gian linh thiêng, hòa quyện cùng tiếng trống hội rộn ràng, tạo nên bầu không khí trang nghiêm nhưng cũng đầy sức sống, thể hiện tinh thần “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.
 
Giá trị văn hóa – tâm linh trường tồn
 
Là một trong số ít những ngôi đình còn giữ gần như nguyên vẹn phong cách kiến trúc thời Hậu Lê, đình Vị Hạ nổi bật với giá trị lịch sử và nghệ thuật sâu sắc. Mỗi mảng chạm khắc đều thể hiện trình độ điêu luyện của nghệ nhân xưa; từng bức hoành phi lộng lẫy, từng câu đối rực rỡ sơn son thếp vàng đều mang hơi thở vương giả và chất chứa triết lý nhân sinh. Chính sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật cùng tâm linh đã biến nơi đây thành một “bảo tàng sống” của nghệ thuật điêu khắc đình làng Việt, hiếm thấy ở các công trình tương tự.
 
Đình không chỉ đóng vai trò là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của người dân Trung Lương, mà còn hấp dẫn bước chân của những du khách yêu văn hóa, đam mê khám phá di sản. Trên hành trình xuôi về miền đồng bằng Bắc Bộ, nếu dừng lại đây, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc cổ kính, độc đáo. Không gian nơi đình – yên ả, thanh bình – như một miền tĩnh lặng, khi đó con người dễ dàng tìm thấy cảm giác an nhiên giữa những bộn bề thường nhật.
 
Bên cạnh giá trị kiến trúc độc đáo, đình Vị Hạ còn lưu giữ những giá trị phi vật thể đậm đà bản sắc. Hằng năm, nơi đây vẫn tổ chức các lễ hội truyền thống, tái hiện nghi thức tín ngưỡng lâu đời, cùng các phong tục, tập quán dân gian giàu tính biểu tượng. Những hoạt động ấy giúp cộng đồng thêm gắn kết, đồng thời góp phần bảo tồn một phần quan trọng của văn hóa làng Việt.
 
Trải qua bao biến thiên của lịch sử, đình Vị Hạ vẫn lặng lẽ hiện diện – vừa vững chãi, vừa trang nghiêm. Tựa như một chứng nhân bất tử, ngôi đình không đơn thuần là nơi thờ tự, mà là một kiệt tác nghệ thuật, một bảo tàng văn hóa sống động, nơi hội tụ tinh thần dân tộc, ký ức cộng đồng và giá trị văn hóa lâu bền.
 
Một lần đặt chân đến đình Vị Hạ, du khách sẽ cảm nhận được nét đẹp cổ kính của một công trình đã gắn bó cùng bao thế hệ, sẽ lắng nghe những câu chuyện lịch sử hào hùng vang vọng giữa không gian trầm mặc. Và quan trọng hơn cả, mỗi người sẽ thêm trân quý những di sản quý báu mà cha ông đã gìn giữ, để tiếp tục truyền lửa cho thế hệ mai sau.
 
Hãy đến, cảm nhận và để đình Vị Hạ đưa bạn vào dòng chảy văn hóa đầy tự hào của quê hương Hà Nam!
ROOMS & RATES
Related Articles